Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου

Το Μουσείο της Σύρου είναι ένα από τα παλαιότερα αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1834-35 και στεγάζεται σήμερα στο Δημοτικό Μέγαρο της Ερμούπολης, σημαντικό μνημείο, πουσχεδιάστηκε από το γνωστό αρχιτέκτονα Ε. Τσίλλερ.

Το Μουσείο της Σύρου, αρχικά ιδρύθηκε ως κεντρικό νομαρχιακό των Κυκλάδων, επειδή η Σύρος είναι πρωτεύουσα του νομού. Αργότερα με την ίδρυση τοπικών Μουσείων και στα άλλα νησιά περιορίστηκε, από τα τέλη του περασμένου αιώνα, στα ευρήματα από τη Σύρο. Παρέμειναν ωστόσο στο Μουσείο της Σύρου όσα ευρήματα είχαν εισαχθεί στη συλλογή του από παλιά, όπως ανάγλυφα από την Αμοργό και την Κύθνο, καθώς και μικροαντικείμενα από διάφορους άλλους τόπους (Αίγινα, Βοιωτία κτλ.).

Το σημαντικότερο όμως σύνολο του Μουσείου αποτελεί η συλλογή των ευρημάτων από τον οικισμό στη Χαλανδριανή, που βρίσκεται σε απόκρημνο ύψωμα στο μέσο της ανατολικής ακτής της Σύρου, όπου αποκαλύφθηκαν σημαντικά τμήματα της οχύρωσης (στη θέση Καστρί), ερείπια οικιών, εργαστηρίων μεταλλοτεχνίας και κεραμικής. Ο οικισμός αυτός θεωρείται από τους σημαντικότερους του λεγόμενου Πρωκυκλαδικού πολιτισμού και χρονολογείται στο β΄ μισό της 3ης χιλιετίας π.χ. (2400/2300-2100π.χ.). Τα περισσότερα από τα ευρήματα αυτά, έργα μαρμαροτεχνίας, κεραμικής και μεταλλοτεχνίας, είναι ταφικά κτερίσματα και προέρχονται από τις ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας στη Χαλανδριανή, κατά τις οποίες αποκαλύφθηκαν 600 περίπου τάφοι. Στο Μουσείο της Σύρου εκτίθεται ένα μικρό μέρος, ενώ τα περισσότερα έχουν μεταφερθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Μετά το τέλος της ποϊστορικής εποχής και έως τον 8ο αι.π.χ. έχουν βρεθεί σποραδικά ευρήματα στο νησί που ανήκουν στα μυκηναϊκά και τα γεωμετρικά χρόνια, τα οποία όμως δεν βοηθούν να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα για τη ζωή στη Σύρο κατά τα χρόνια αυτά.

Κατά τα κλασικά χρόνια (5ος-4οςαι.π.χ.) η Σύρος παρέμεινε στη σκιά της γειτονικής Δήλου, είχε όμως ανεξάρτητο πολίτευμα που σε πολλά μιμούταν το νησί στα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια.

Στο Μουσείο της Σύρου παρουσιάζονται επίσης μερικά τυχαία ευρήματα από το νησί, λίγα γλυπτά και επιγραφές και αρκετές επιτύμβιες στήλες. Τα περισσότερα από τα εκθέματα αυτά χρονολογούνται στην ελληνιστική εποχή. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ακόμη και ένα αιγυπτιακό αγαλμάτιο από μαύρο γρανίτη που δωρίθηκε παλιά στο Μουσείο. Παριστάνει τον ιερέα Ανχάπη και χρονολογείται σύμφωνα με την επιγραφή του το 730 π.χ. (22η Δυναστεία).