Περιοχή Νησάκι

Το λοφώδες Νησάκι του Αγίου Νικολάου, συνδεόταν με τη Σύρο με μία ξύλινη γέφυρα και φιλοξενούσε το ομώνυμο καθολικό εκκλησάκι και λίγους οικίσκους που χρησίμευαν ως χώροι κάθαρσης.Το 1834 άρχισαν τα λιμενικά έργα στο Νησάκι. Πρώτα ισοπεδώθηκε ο λοφίσκος, γκρεμίστηκαν τα κτίσματα και το εκκλησάκι, φράχτηκε ο πορθμός και επιχωματώθηκε ένα μέρος της ακτής, προκειμένου να χτιστούν οι δημόσιες αποθήκες διαμετακόμισης εμπορευμάτων, οι πρώτες στην Ελλάδα. Στην πρόσοψή τους, η οποία καταλήγει στην θάλασσα, κατασκευάστηκαν στοές με μεγάλα τοξοτά ανοίγματα, οι οποίες επέτρεπαν στις μαούνες να διακινούν τα εμπορεύματα απευθείας στις αποθήκες.Οι αποθήκες έχουν μήκος 122 μέτρα και αναπτύσσονται σε δύο πτέρυγες, με συμμετρική διάταξη. Κάθε πτέρυγα φιλοξενεί επτά αποθήκες οι οποίες καλύπτονται από κυλινδρικούς θόλους, ιδιαίτερα επιμελημένης κατασκευής, δομημένους με μικρά τούβλα και λαξευμένους λίθινους θολίτες. Η πίσω πλευρά του κτιρίου φιλοξενεί τοξοτά παράθυρα. Τα σχέδια εκπόνησε ο Αυστριακός αρχιτέκτονας Ερλάχερ και την επίβλεψη της κατασκευής ανέλαβε ο Γερμανός αρχιτέκτονας και λοχαγός του μηχανικού Βίλχελμ Φον Βάιλερ.Από την περίοδο του μεσοπολέμου οι αποθήκες έπαψαν να λειτουργούν. Πολύ αργότερα το κτίριο μετασκευάστηκε εσωτερικά για να φιλοξενήσει κάποιες δημόσιες υπηρεσίες, όπως: γραφείο ΕΟΤ, λιμενικό ταμείο, ΤΕΔΚ, λιμεναρχείο, πολεοδομία.Το 1994 δημιουργήθηκε σε τέσσερις αποθήκες της νότιας πτέρυγας η Πινακοθήκη Κυκλάδων, με την είσοδο της να βρίσκεται στην πίσω πλευρά του κτιρίου. Το κεντρικό κομμάτι της παραλίας ήταν μία αμμώδης περιοχή. Παραλιακός δρόμος δεν υπήρχε. Τα ιστιοφόρα αγκυροβολούσαν κάπως μακριά από την ακτή. Μαούνες διακινούσαν τα εμπορεύματα μέχρι τις ξύλινες εξέδρες των αποθηκών. Η πρώτη αποβάθρα στην οποία μπορούσαν να πιάσουν τα πλοία κατασκευάστηκε το 1834 στην πλατεία Σανιτά (Κανάρη).Τα έργα επιχωμάτωσης της αμμώδους ακτής και η κατασκευή του παραλιακού δρόμου έγιναν το 1847, ενώ το 1883 η Ελληνική Ατμοπλοΐα ανέλαβε την εκβάθυνση της ακτής.Νέες εργασίες ισοπέδωσης έλαβαν χώρα το 1855 προκειμένου να χτιστεί το Τελωνείο, δίπλα στις Αποθήκες. Το λιμάνι τώρα, εκτός από ασφαλές γίνεται και λειτουργικό, ιδανικό για να υποδέχεται και να εξυπηρετεί πολλά σκάφη, ελληνικά και ξένα.

Ε.Ροϊδης ,Συριανά Διηγήματα(εκδ.Σύγχρονη Εποχή 2010) σελ.71

<<Όπως πας άλλος νεόφραγκος, επόμενον ητο νά φαίνεται καί ουτος γελοιωδέστατος κατά τάς πρώτας του ξεβρακώματος ημέρας οι καγχασμοί των μαθητων ηκούσθησαν έως τό Νησάκι>>